Kahve, kakao, kola, bazı yiyecekler ve ilaçlarda olduğu gibi çayda da doğal olarak kafein bulunmaktadır.
Çayın kafein içeriği;
- Demlenme süresi,
- Demleme sırasında çayın
- Karıştırılıp karıştırılmaması,
- Çay- su oranı
- Servis edilen fincan büyüklüğü gibi birçok değişkene bağlıdır
- Sağlıklı yetişkin bireylerde ağızdan alınan kafeinin tamamına yakını (%99) emilir ve ağızdan alındıktan 5 dk. sonra tüm dokularda görülmeye başlar.
- Günde 5 gramın üzerinde alınması durumunda ise koma, solunum ve kalp yetmezliği ortaya çıkabilir. Kafeine karşı hassas ülserlilerde olumsuz etkisi vardır.
- Klasik şekilde hazırlanan 1 fincan (200 ml) siyah çaydaki kafein miktarının 40 mg/ fincan civarında olduğu düşünülmektedir. Kafeinin günlük tüketim düzeyinin 300 mg’ı aşmaması önerilmektedir.
- Bir fincan (200-250 mL) kahvede yaklaşık 100-120 mg,
- 1 çay bardağı ve 5 dak. demlenmiş 40-50 mg,
- Kolalı içeceklerde ise 100mL de yaklaşık 35-65 mg kafein bulunmaktadır.Tepki verme süresi ve ruh hali üzerine etkileri olan kafeinin, doza ve kullanım sıklığına bağlı olarak bireylerde alışkanlık yaptığı da bilinmektedir.
Çayın yarar ve zararları- Kafeinin insanlarda vücut sıcaklığını uyardığı ve yağ yakımını hızlandırdığı görülmektedir.
- Çay lezzetli bir içecek olmasının yanı sıra, bilim çevreleri, son yıllarda çayın tedavi edici potansiyelini tekrar keşfetmiştir.
- Çayın, sebze ve meyvelerde de bulunan flavonoidler bakımından zengin bir içecek olması nedeniyle birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösterdiği kanıtlanmıştır.
- İçerik olarak birbirine benzeyen içecekler olan yeşil ve siyah çaylar, antioksidan etkilerini farklı biyolojik aktif maddelerle gösterirler. Fakat: Bilimsel çalışmalar siyah çay ve yeşil çayın etken maddelerinin hastalıklara karşı korunmada benzer etkiler gösterdiğini belirtmektedir.
- Yapılan çalışmalar yeşil ve siyah çayda bulunan flavonoidlerin Koroner Damar Hastalıklarına karşı koruyucu olduğunu göstermiştir.
Hollanda’da 4807 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada; günde 3 fincandan fazla siyah çay tüketenlerde (350 ml) kalp krizi riskinin, hiç çay tüketmeyenlerden % 68 daha az olduğu saptanmıştır.
- Bir çok araştırmada çayın tansiyonu düşürücü etkisi kanıtlanmıştır.
- Çay türlerinin kolon, mide, özefagus ve akciğer kanserleri başta olmak üzere birçok kanser türüne karşı koruyucu görev yaptığı bilinmektedir.
- Çayın içeriği sebebiyle, bağırsaktaki yararlı mikroorganizmaları artırarak ishale karşı koruduğu bildirilmiştir.
- Çayın potasyum içeriği yüksektir. Potasyum vücudun su dengesini sağlamada rol oynar. Kusma ve ishalde vücutta aşırı su ve tuz kaybı olduğundan, çay bu eksikliği gidermede önemli bir içecek olabilir.
Peki çay çokmu masum ?
- Canlandırıcı etkisi olan kafeinin fazla tüketilmesinin atılan idrar miktarını arttırarak; vücut sıvı dengesini etkileyebileceği, dikkat dağınıklığı, sinirlilik, uykusuzluk ve çarpıntı yapabileceği de bilinmektedir.
- Yemeğin bitiminden sonraki 1 saat içinde tüketilen 150 ml(1kupa) koyu siyah çayın, öğündeki demir emilimini arttıran C vitamini ve diğer faktörlere rağmen, emilimi % 75- 80 oranında azalttığı bulunmuştur.
- Siyah çayın bu negatif etkiyi yeşil çaydan 2 kat, bitki çaylarından 3 kat fazla gösterdiği saptanmıştır.
- Şekerle birlikte tüketilen çaydaki asit miktarı artar. Bağırsaklardaki gerginliği artırarak şişkinliğe neden olur.
- Ayrıca karaciğerin daha fazla çalışarak yorulmasına neden olur.
- Uzun süre kaynayan çayda ki taninin zamanla deriyi kurutur ve gözeneklerin tıkamasına neden olur.
- Her çay bardağına atılan şeker ile alınan enerjiyi artıracağı da unutulmamalıdır…
Çay sıvı gereksinmesini karşılayabilir mi?
1 fincan çayın %99.5’isudur. Çayın diüretik (idrar atımını) artırıcı etkisi, içeriğindeki kafeinden kaynaklanmaktadır. Araştırmalar gösterdi ki, bir oturuşta alınan 250-300 mg kafeinin (5-6 fincan çay) diüretik etkisi var.
Çayın yukarıda sayılan olumlu etkileri gösterebilmesi için demleme süresinin 6 dakikayı aşmaması gerekir. ve demlenmiş çayın yarım saat içinde tüketilmesi gerekmektedir.
Çayın birleşimindeki taninler 6 dakikadan itibaren deme (sıcak suya) geçer ve böylece etki şeklide değişir.
5-6 DAKİKA DEMLENMİŞ YARIM SAATTE TÜKETİLEN GÜNDE 4-5 FİNCAN ÇAYLA SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ.